10
maj 2025, sobota
IMIENINY: Izydora, Antoniny

TERAZ
słabe opady deszczu
15°
DZIŚ
słabe opady deszczu
14°
JUTRO
pochmurnie
14°

GAZETA

Już jest! Nowe wydanie biuletynu samorządowego.

Gazeta kobierzyce - wydanie Kwiecień 2014
Pobierz
Zobacz archiwalne

Aktualności

Jak nie dać się żywiołom?

Sposoby ochrony domu oraz sprzętu elektronicznego.

Plakat

Rosnące zagrożenia klimatyczne w Polsce

Rok 2024 kolejny raz trafił do baz IMGW jako okres wysokich temperatur średnich w kraju i rekordowej liczby gwałtownych burz konwekcyjnych od chwili rozpoczęcia regularnych obserwacji. W praktyce oznacza to, że typowy właściciel posesji coraz częściej styka się z intensywnymi ulewami, gradobiciem oraz podmuchami przekraczającymi 90 km/h. Europejska Agencja Środowiska alarmuje, iż miasta oraz gminy będą zmuszone modernizować infrastrukturę szybciej, niż przewidywały to projekty sprzed dziesięciu lat, gdyż tempo narastania zagrożeń klimatycznych wzrosło o około 30 % w ostatnim pięcioleciu. Z kolei dane GUS pokazują, że liczba domów uszkodzonych wskutek żywiołów podskoczyła w 2023 r. o 12 % względem średniej z lat 2011‑2020. W rezultacie samorządy aktualizują mapy ryzyka, a mieszkańcy muszą inwestować nie tylko w polisy, lecz także w konkretne wzmocnienia konstrukcyjne oraz zabezpieczenia elektryczne.

Rosnące straty finansowe nieubezpieczonych szkód

Analiza Swiss Re Sigma wskazuje, że w 2023 r. klęski żywiołowe w Europie przyniosły 76 mld USD strat gospodarczych, z czego niemal trzy czwarte nie było ubezpieczone. Europejski Urząd Nadzoru Ubezpieczeń i Pracowniczych Programów Emerytalnych alarmuje, że tak ekspresowo rosnąca luka ochrony może w ciągu dekady zagrozić stabilności sektora bankowego.

Dla gospodarstw domowych wniosek jest jasny: bez polisy nawet średniej wielkości zalanie może przekreślić plany finansowe na długie lata. Dlatego przed sezonem burzowym warto w kalkulatorze takim jak ten: https://rankomat.pl/ubezpieczenie-mieszkania-i-domu/kalkulator sprawdzić, czy polisa obejmuje również szkody od deszczu nawalnego i przepięć. W większości towarzystw dopłata do takiej klauzuli to zaledwie kilkanaście złotych rocznie, a pozwala uniknąć wydatków sięgających kilkudziesięciu tysięcy na naprawę instalacji i remont po podtopieniu.

Hydroizolacja i zarządzanie wodą deszczu

Po ukończeniu konstrukcji kluczowe jest sprawne odprowadzenie wody. Zgodnie z Krajowym Planem Zarządzania Ryzykiem Powodziowym (PZRP) z 2022 r. do 2027 r. każda gmina ma sporządzić mapę zlewni, wskazując strefy czasowej retencji. W praktyce najlepszy efekt daje system hybrydowy: rynny prowadzące do podziemnych zbiorników oraz nawierzchnie przepuszczalne, np. kostka ażurowa i ogrody deszczowe. Badania nad zielono‑błękitną infrastrukturą pokazują, że takie rozwiązania obniżają szczytowy odpływ nawet o 58 % względem tradycyjnych kanałów. Istotne jest też, by pionowa warstwa hydroizolacji na zewnętrznej ścianie fundamentu była prowadzona bez przerw i osłonięta geowłókniną, chroniącą przed uszkodzeniami mechanicznymi podczas zasypywania wykopu.

Zasilanie i zabezpieczenie elektroniki podczas burz

Nawet najsolidniejszy dom nie ocali telewizora, komputera ani systemu smart‑home, jeśli krótkie, lecz potężne przepięcia przenikną do obwodów i uszkodzą wrażliwe układy scalone. Zgodnie z normą IEEE C62.41 minimalna odporność popularnych urządzeń wynosi 600 V, tymczasem pojedyncze uderzenie pioruna generuje skok przekraczający 1 000 000 V.

Potrzebny jest więc wielostopniowy pancerz ochronny:

  • ograniczniki klasy T1 umieszczone w rozdzielnicy głównej przejmują energię bezpośredniego wyładowania, 
  • wkładki T2 w podrozdzielnicy wygaszają napięciowe igły indukowane w przewodach, 
  • listwy z osłoną T3 i filtrami EMI pilnują czułej elektroniki w chwili użytkowania.

Zestaw dopełnia solidne uziemienie (R < 10 Ω) oraz UPS on‑line, który podaje czystą, stabilną sinusoidę i natychmiast przełącza się na baterię. Badania IEEE wskazują, że kompletny pakiet zmniejsza ryzyko awarii sprzętu o 92 % wobec domów wyposażonych jedynie w zwykłe listwy przeciwprzepięciowe. W strefach podmiejskich z napowietrznymi liniami, gdzie wyładowania zdarzają się często, wydatek spłaca się szybko, zwłaszcza w budynkach z instalacją fotowoltaiczną i przydomowym magazynem energii.

Magazynowanie energii i zasilanie autonomiczne

Raport „Batteries and Secure Energy Transitions” Międzynarodowej Agencji Energetycznej podaje, że w 2023 r. globalne moce bateryjne wzrosły ponad dwukrotnie, a aż 42 GW przybyło „za licznikiem”, głównie przy domowych panelach PV. Polski program Mój Prąd 6 wymaga, aby systemy fotowoltaiczne zgłaszane po 1 sierpnia 2024 r. były sprzężone z magazynem co najmniej 2 kWh, co znacząco zwiększa samowystarczalność budynku. Poprawnie skonfigurowany układ on‑grid z funkcją „backup” potrafi zasilać priorytetowe obwody – pompę ciepła, router oraz lodówkę – przez osiem godzin; przy jednoczesnym nasłonecznieniu i pracy paneli może utrzymać autonomię przez kilka kolejnych dób.

Najważniejsze parametry to:

  • cykliczna głębokość rozładowania (DoD < 80 %), która ogranicza degradację ogniw, 
  • temperatura pracy 15‑30 °C, gwarantująca stabilny przebieg reakcji chemicznych, 
  • deklarowana trwałość powyżej 6000 cykli, co w praktyce oznacza 15‑20 lat eksploatacji bez drastycznego spadku pojemności.

Warto też pamiętać o normie NFPA 855: moduły należy lokować w wydzielonym pomieszczeniu o klasie REI 60 oraz wyposażyć je w czujniki wykrywające opary rozkładu elektrolitu; wskazane jest zapewnienie stałej wentylacji mechanicznej.

Bezpieczeństwo instalacji i obsługa

Choć współczesne ogniwa litowo‑jonowe wyróżniają się wysoką stabilnością cieplną, raport IEA‑ES TCP wskazuje, że aż 78 % zdarzeń z domowymi magazynami energii było następstwem błędów montażowych oraz nieprawidłowej konfiguracji BMS. Dlatego pierwszym krokiem powinna być weryfikacja autora projektu – czy posiada uprawnienia SEP G1 i oddzielny certyfikat instalatora OZE. Drugi filar to zabezpieczenia kaskadowe: wyłącznik przeciwzwarciowy w obwodzie bateryjnym, sensory temperatury przy każdym segmencie oraz aktywne chłodzenie powietrzem bądź cieczą dla modułów przekraczających 10 kWh. W praktyce przegląd profilaktyczny co dwa lata obejmuje analizę logów BMS, pomiar rezystancji uziemień i kontrolę połączeń śrubowych pod kątem luzów i korozji. Trzeba pamiętać, że większość producentów utrzymuje gwarancję tylko przy temperaturze otoczenia ≤ 45 °C; instalacja w nieocieplonym poddaszu grozi utratą ochrony. Samorządy, projektując lokalne dotacje, powinny uwzględnić te wymogi, by nie wspierać systemów montowanych wbrew instrukcjom.

Procedury kryzysowe i pakiet ewakuacyjny

Rządowe Centrum Bezpieczeństwa w poradniku „Bądź gotowy” przypomina zasadę 72 godzin: rodzina musi być przygotowana na trzy doby bez pomocy z zewnątrz. Przygotowanie plecaka ewakuacyjnego jest zatem ostatnią linią obrony.

Podstawowy zestaw obejmuje:

  • litr wody pitnej na osobę na dobę w butelkach ≤ 500 ml, 
  • wysokoenergetyczne racje żywnościowe z terminem ważności pięć lat, 
  • powerbank o pojemności min. 20 000 mAh z gniazdem USB‑C obsługującym ładowanie 18 W.

Uzupełnienie stanowią stale przyjmowane leki, zapas gotówki w drobnych nominałach oraz kopia kluczowych dokumentów na pendrivie szyfrowanym AES‑256. Kluczowa pozostaje procedura „check‑in”: po każdym komunikacie RCB członkowie rodziny meldują się w ciągu 15 min przez wcześniej ustalony kanał. Ćwiczenie tej sekwencji raz na kwartał obniża ryzyko paniki o ponad 40 %.

Zadania gmin i narzędzia finansowe

OECD w dokumencie TACAR podkreśla, że lokalna odporność rośnie najszybciej, gdy samorząd łączy własne mapy ryzyka z dotacjami oraz kampaniami ubezpieczeniowymi. W Polsce potwierdza to pilotaż w Oławie: dopłata 20 % do polis od powodzi podniosła udział ubezpieczonych budynków z 48 % do 71 % w ciągu dwóch lat, zmniejszając ciężar wydatków po katastrofie. Eurostat odnotowuje, że pozycja „ubezpieczenia i usługi finansowe” to już 6,3 % budżetu domowego w UE i rosła najszybciej w 2023 r. Samorządy mogą więc wynegocjować niższe składki w zamian za wprowadzenie minimalnych wymagań technicznych – np. obowiązkowych ograniczników przepięć czy retencji 30 l/m² dachu. Taka kooperacja, zgodna z dyrektywą UE 2023/1791, kwalifikuje się do funduszy adaptacyjnych i nie obciąża wyłącznie kasy gminy.

Podsumowanie

W obliczu coraz gwałtowniejszych anomalii pogodowych polskie domy potrzebują wielowarstwowej odporności: solidnej konstrukcji, inteligentnego zarządzania wodą, tarczy dla instalacji elektrycznych i finansowego wsparcia w postaci właściwej polisy. Fundament tworzy beton wysokiej klasy i ciągła hydroizolacja, które wspólnie ograniczają wnikanie wilgoci i zmęczenie materiału podczas cykli mrozu. Skuteczna retencja deszczówki zmniejsza ryzyko podtopień i odciąża kanalizację. Kaskada ograniczników w trzech klasach, poprawne uziemienie oraz UPS on‑line chronią elektronikę przed impulsami sięgającymi setek kilowatów, a domowe magazyny energii zapewniają autonomię, zasilając priorytetowe obwody podczas długich blackoutów. Na poziomie organizacyjnym zasada „72 godzin” RCB i regularnie trenowany plan ewakuacji redukują chaos. Łącząc warstwy techniczną, energetyczną, cyfrową i ubezpieczeniową, właściciele nieruchomości mogą faktycznie „opanować żywioły”, przekształcając dom w bezpieczną, samowystarczalną twierdzę dostosowaną do zmiennego klimatu.

Źródła:




PARTNERZY

Dolnośląski Urząd Wojewódzki
Dolnośląski Urząd Wojewódzki
Dolnośląski Urząd Marszałkowski
Dolnośląski Urząd Marszałkowski
Powiat Wrocławski
Powiat Wrocławski
Urząd Miasta Wrocław
Urząd Miasta Wrocław
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej
KOK
KOK
Lokalna Grupa Działania
Lokalna Grupa Działania
WKU
WKU
KOSiR
KOSiR